|
اتصالات در صنایع چوب
اتصال واژه ای است عربی و به معنای رسیدن واتصالات جمع آن بوده است و در اصطلاح چوب عبارتند از بند وبست دادن دو یا چند قطعه چوب در یکدیگر ومقید کردن آنها برای دست یابی به محصول چوبی مورد نیاز از آنجایی که می توان مصنوعات چوبی را یکدیگر و یک تکه و یک پارچه تهیه نمود از این روسعی می گردد..
که با استفاده از قطعات چوب ومتصل نمودن آنها به یکدیگر به لوازم و وسایل مورد نیاز دست یافت. چوبهای یک تکه را بدان لحاظ نمی توان در ساخت وسایل چوبی بکار برد که اولا:حجم ساخت و غیر قابل حرکت در پاره ای از کار ها خواهند ثانیا:مسایل رطوبتی چوب همواره،برای مصنوعات چوبی مشکل افرین خواهد بود ثالثا:در بعضی از زمینه های کاری چوب در جهت راه وبی راه قرار خواهد گرفت و در نتیجه شکننده و غیر قابل استفاده و از همه مهمتر ساخت با چوب یک تکه مستلزم قطر زیاد وحجم زیاد کار وهزینه بالا خواهد بود .و در پایان محصول تولید شده از زیبایی بر خور دار است ولی از مقامت واستحکام کافی بر خوردار نیست.و اساسا وسایل وابزار برای انجام این قبیل امور در اختیار نیست.
علاقه روز افزونی برای ساخت ساختمان های کنده ای در میان افراد نواحی جنگلی دیده میشود. این طیف ساختمانها در بر گیرنده ی منازل ساده و کوچک تا ساختمان های بزرگ و دائمی میباشد.
چوب یکی از اولین موادی است که بطور طبیعی و فراوان در دسترس بشر قرار داشته است.از این رو تاریخ استفاده از آن به زمانهای خیلی دور می رسد.نا آشنائی انسانهای قدیم به ادوات مناسب جهت تبدیل این جسم،به طوری که تاریخ نشان می دهد،مصرف آنرا محدود می ساخته ولی با پیشرفت زندگی و امکانات بهتر تبدیل چوب به صورتهای مختلف هر چه بیشتر توسعه یافته است.
بطور کلی مصارف چوب در گذشته هم شکل سنتی خود را حفظ کرده بود و از قرنهای متمادی بدون تغییر وتحول چشم گیری در جوامع انسانی رایج بوده است.این مصارف شامل استفاده ازچوب در تهیه؛دسته افزار،گهواره،خانه سازی، تختخواب، نرده بام،وسائل کشاورزی،کشتی و قایق سازی،وسائل نخ ریسی و بافندگی،وسائل جنگی و شکار،میز و نیمکت،دروپنجره سازی و گاری سازی،تابوت سازی و سوخت،بوده است.
تالار های بزرگ شوش وتخت جمشید دیوارهای سنگی وآجری داشت. اما با شبکه تو در تو وجالب وتیرهای چوبی پوشیده شده بود. در سال 1938 تیرهای ذغال شده به قطر 17 تا 25 سانتیمتر از زیر خاک بیرون آورده شد. تیرهای سقف روی ستونهای سنگی یا چوبی قرار گرفته بود و در یکی از این سنگها منقور داریوش می بینیم که در روی تخت کنده کاری شده ای که ضاهرا از چوب ساخته شده نشسته، ودر باریان را پذیرفته است در زمان پادشاهی ساسانیان 212 تا 615 میلادی ووقتی که طاقهای ضربی وگنبدی جانشین بامهای تخت گردید میله می شد به هنگام هجوم اعراب _در حدود 650 میلادی حرفه چوب بری رونق فراوان گرفت مسجد ها اول دارای ستون وسقف چوبی بودند
درجه بندی چوب برای اتصال :
میدانیم که تنه درخت مقداری معایب طبیعی رشد دارد که به چوب آلات استحصالی منتقل میشود.مانند تابیدگی الیاف ،گره ها و الیاف عرضی یا مورب که از مخروطی بودن تنه ناشی می شود.علاوه بر ان،معایب دیگری از قبیل پوسیدگی ،ترک وشکاف در چوب به وجود می اید. در معایب مقاومت و کیفیت چوب را کاهش می دهد:به همین جهت باید کیفیت مکانیکی چوب را با توجه به این معایب تعین کرد. این عمل را درجه بندی کردن چوب می گویند .چوب الات را با در نظر گرفتن خوصیات ظاهری آنها درجه بندی می کنند.این روشی قدیمی است که هنوز هم رواج دارد وبه درجه بندی بندی نظری معروف است.و برای آن قواعدی نیز تدوین کرده اند .امروزه در بعضی از کشور ها درجه بندی چوب آلات ساختمانی سوزنی برگان را با ماشین انجام می دهند که علامت قردادی تعین می کندد .و این علامت را درجه بندی کننده روی چوب می زند. که وسیله اطمینان در دادو ستد و کنترل کیفیت اجزای ساختمانی ساخته شده از آن است.
ضرورت اتصالات:
استفاده از اتصالات می تواند در ساخت مصنوعات چوبی به سازنده کمک شایانی توجه ای نماید. انواع سازه ها را می توان به سادگی ساخت و اتصلات دارای ویژگیهای زیر می باشد:
-استفاده از کمتیرین میزان چوب
- استفاده از کمترین وقت
- ایجاد مقاومت بالا
- ایجاد زیبایی بیشتر وتنوع ساخت برای یک نوع محصول
- پایین بودن هزینه به پاس استفاده از چوبهای با ابعاد کوچکتر
قدیمی ترین وسیله اتصال قطعات چوب میخ است . ودر اندازه و شکلهای مختلف سر،بدنه و نوک تولید می شود. شکلهای نمونه از سر و بدنه انواع میخ را می توان در شکل دید .
با توسعه کاربرد وسلیل ماشینی بیشتر در خطوط تولید انبوه و فروارده های چوبی ،مانند چکش بادی،ساخت و مصرف میخ های دو سر و عرضه میخی خشاب شده به بازار رایج شد.
کاربرد میخ روی اجزای چوبی ساختمان محدئد به اتصلاتی است که در انها ضخامت عضو فرعی اتصال کم باشد مانند-کمبه کوبی و اتصال مهار بند به ستون های کلاف دیوار.
کاربرد پیچ در اتصال
چسبها موادی هستند که با به کاربردن آنها دو یا چند قطعه به هم متصل می شود . .معمولا نجار،سریشم که از استخوان و تکه های چرم ساخته شده است به کار می رود. برای کار های ظریفتر سریشم ماهی ترجیح دارد .سریشم حیوانی از جوشاندن قطعات استخوان ،پوست ، شاخ، سم، شیرو خون حیوانات تهیه می شوند .در شهرستانها شمال ایران تهیه می شود و کیسه هوای خاویار،ماده اولیه آنست.برای سریشم زدن نجار تعدادی قید (گیره، پیچ دستی، تنگ) در اختیار دارد.
اتصالات از قدیم ایام توسط صنعت گران و طراحان چوبی طراحی و بدست اجرا سپرده شده است و گذشت زمان اتصالات تکامل یافته واز انواع ساده و به انواع پیچیده و مستحکم تبدیل گشته وامروزه علاوه بر اتصالات که در گذشته بر روی چوب زده می شد از اتصالات فلزی نیز استفاده می شود،خوصصا در ساخت وسایل صفحه ای کاربرد اتصال دهنده مدرن حائز اهمیت است.اتصالات در صنعت چوب بر سه دسته تتقسیم می شود و این سه دسته عبارتند از:
اتصال عرضی(پهلو به پهلو)
اتصال طولی(سر به سر)
اتصال گوشه ای یا زاویه ای
اتصالات عرضی:
ان دسته از اتصالات هستند که موجب تزایه سطح می گردد بر این اساس ناچار هستیم در اتصالات عرضی دو یا چند تخته در کنار یکدیگر درز می شوند و در محل درز بر روی آنها اتصال زده می شوند وعبارتند از اتصال با درز ساده وپشت بند، اتصال قلیف ،اتصال دوبل ، اتصال کام وزبانه جداگانه و اتصال نیم نیم .در اینجا قبل از اینکه اتصالات عرضی وانواع آن گفته شودبه اصل درز کردن چوب اشاره شود.از یک گونه و یک جنس -ب-از چوب جوان با چوب جوان –ج- چوب پیر با چوب پیر
چون چوبها از لحاظ رطوبتی وگونه متفاوت هستند .همکشیدگی واکشیدگی متفاوت بر این اساس سعی می شودکه با رعایت گونه وجنس چوب نسبت به چوب جوان وچوب پیر توجه کرد.
درون چوب با درون چوب وبرون چوب با برون چوب:درون چوب عبارتند از:قسمت مرده گیاه که مواد زاینده گیاهی آن در آن تجمع می یابد ودارای رنگ روشن بوده،و قسمت زنده فعال گیاه محسوب می شود.
برون چوب عبارتند از: دارای رنگ روشن بوده وقسمت زنده فعال درخت محسوب می شود.در نتیجه نمی توان این دو چوب را در یک گونه کنار هم درز نمود چون دارای واکشیدی های نا مساوی می باشند.لذا رعایت این که درون چوب با درون وبرون چوب با برون چوب درز نماید متصل نمایند در هر کارومصنوعاتی قابل توجه می باشد
چوبهای شعاعی با چوبهای شعاعی و چوبهای مماسی با مماسی که آن دسته از چوبهایی هستند که جهت برش آنها در تنه درخت ازبیرون به طرف مغز درخت می باشد (هم جهت با پره های چوبی)و چوبهای مماسی چوبهایی هستند که خط برش مماس بر دوایر سالیانه میباشد.
چوبهای یک تکه را بدان لحاظ نمی توان در ساخت وسایل چوبی بکار برد. اتصالات از قدیم ایام توسط صنعت گران و طراحان چوبی طراحی و بدست اجرا سپرده شده است و گذشت زمان اتصالات تکامل یافته واز انواع ساده و به انواع پیچیده و مستحکم تبدیل گشته وامروزه علاوه بر اتصالات که در گذشته بر روی چوب زده می شد از اتصالات فلزی نیز استفاده می شود.
خرپاها از مفید ترین فرم ساختمانی هستند که در انواع ساختمانها وماشینها به کار می رود از لحاظ ساختمانهای خرپایی،در مقابل نیروهای واردآمده مقاومت بسیاری دارند واز لحاظ اقتصادی نیز ساختن آنها مقرون به صرفه است .اتصال میله های خرپاها به یکدیگر چنانچه فلزی باشند ،به وسیله میخ وپیچ انجام می گیرد .وچنانچه خرپای چوبی باشد،اتصالات آنها به سقفهای با دهانه های زیاد ونیز پله ها به کار می برند سنگین ،مثل جرثقیلها،نیز از خرپا استفاده میکنند.
| 